Bloedserieuze menstruatieverhalen

Bloedserieuze menstruatieverhalen
23 januari 2025
Menstruatie

‘De grootse eyeopener was dat vrouwen écht heel erg lang met menstruatieklachten rondlopen voordat ze naar de huisarts gaan. Dat deed me echt wat,’ zegt promovenda gynaecologie Lisa Zuidema.

Voor haar promotieonderzoek Menstruatieverhalen in Máxima MC in samenwerking met het UMCG interviewde zij 33 vrouwen tussen de 19 en 69 jaar over hun ervaringen. Ze deed dat door middel van een wetenschappelijke methode (DIPEx) die aan de University of Oxford werd ontwikkeld, waardoor je ook overkoepelende inzichten ofwel een rode draad uit de ervaringsverhalen kunt halen. Met haar onderzoek hoopt zij niet alleen vrouwen, maar ook huisartsen en gynaecologen meer inzicht te geven in de beleving en ervaringen van vrouwen die menstruatieklachten hebben. ‘Dat kan helpen om samen met de patiënt in de spreekkamer samen te overleggen over de beste behandeling.’

Interviews over best intieme dingen

‘Het interviewen was ontzettend leuk om te doen,’ vertelt ze. ‘Er is véél tijd en werk in gaan zitten. Maar het hele land door reizen om mensen thuis te interviewen over best intieme dingen was een bijzondere ervaring. Het viel me daarbij op dat de gesprekken makkelijker gingen dan verwacht. Niet alleen bij de een-op-een interviews, maar bijvoorbeeld ook tijdens een groepsbijeenkomst in een buurtcentrum. Menstruatie gaat vaak gepaard met schaamte, waardoor het een lastig gespreksonderwerp is. Maar als het onderwerp eenmaal op tafel ligt, dan komen de verhalen ook echt los.’

Vrouwen ervaren hun menstruatie op heel verschillende manieren, leerde het onderzoek. ‘Dat verschilt niet alleen van vrouw tot vrouw, maar ook door het leven heen. Je menstruatiepatroon blijft niet je hele leven hetzelfde. Om een zo breed mogelijk beeld te krijgen, interviewde ik vrouwen uit alle delen van Nederland, van alle leeftijden en met verschillende culturele achtergronden en komen bijvoorbeeld ook twee transmannen aan het woord.’

Niet alleen maar negatief

Anders dan je misschien zou denken, zijn niet alle ervaringsverhalen negatief. ‘Om deelnemers te vinden met een positieve ervaring, bleek wel lastiger te zijn en de interviews waren een stuk sneller klaar. Als je er geen last van hebt, heb je ook minder behoefte om erover te lezen of erover te praten. Maar ook die verhalen zijn belangrijk. Niet iedereen die menstrueert heeft klachten. Zo sprak ik een jonge vrouw die haar menstruatie eigenlijk wel fijn vond omdat ze het als een teken zag dat alles het nog deed. Tampon erin en klaar, meer betekende het verder niet voor haar.’

Interviewen was leuk, maar de rode draad ontdekken uit de bulk aan data die de interviews opleverden, vond Zuidema – die een achtergrond heeft in gezondheidswetenschappen en medische ethiek – minstens zo interessant. ‘Aan de hand daarvan werden 7 hoofdthema’s en 29 subthema’s bepaald. ‘Denk aan pijn, bloedverlies en mentale klachten door aandoeningen als stollingsstoornissen, endometriose of PMDD. En aan thema’s als beleving, ervaring met zorg, adviezen die je aan anderen zou willen geven en informatie ofwel voorlichting’.

‘Je zag enorme verschillen in de manier waarop vrouwen werden geïnformeerd. Oudere deelnemers hadden vaak helemaal geen informatie gehad, of hadden van een moeder of opvoeder bijvoorbeeld alleen een pakje maandverband gekregen en dat was het dan. Bij de jongere generatie verliep de voorlichting wisselender, variërend van de hoogst noodzakelijke info tijdens de biologieles tot en met meiden die hun informatie van bijvoorbeeld TikTok haalden en daar al gauw in een specifiek algoritme terechtkwamen waarin menstruatie niet als een taboeonderwerp werd gezien.’ Dat is niet voor iedereen zo. ‘Sommige vrouwen voelen wel schaamte en voelen zich bijvoorbeeld vies tijdens hun menstruatie, al dan niet ingegeven door hun culturele achtergrond. Zo waren er vrouwen die het idee hadden dat anderen hun menstruatie konden ruiken, en wassen zich dan vaker dan anders.’

Impact op het werk

De impact van menstruatieproblemen, bijvoorbeeld op het werk, kwam uiteraard ook aan bod. ‘Zowel zzp’ers als mensen die in vast dienstverband werkten, vertelden over hun ervaringen. Bijvoorbeeld met betrekking tot ziekmelden. ‘Zo sprak ik een zzp’er die weer in vast dienstverband is gegaan omdat je je dan tenminste kunt ziekmelden en mensen met een vast dienstverband die een andere reden noemen bij het ziekmelden omdat menstruatieproblemen niet als geldige absentiereden wordt gezien.’

‘Er zat iemand bij die van baan is veranderd, zodat zij zittend in plaats van staand werk kon gaan doen. Iemand die bepaalde dagen van haar cyclus liever geen drukke overleggen had of grote beslissingen nam uit angst dat zij impulsieve beslissingen zou nemen. Vrouwen vertelden over voorzorgsmaatregelen bij hevig menstrueel bloedverlies: meerdere kledingsetjes meenemen voor als je weer bent doorgelekt, maar bijvoorbeeld ook de gestoffeerde bureaustoel verwisselen voor een plastic exemplaar. Ook of je je leidinggevenden of collega’s wel of niet in vertrouwen kunt nemen over menstruatieproblemen bleek een issue.’

Ervaren wat bij anderen speelt

De 33 (video)interviews zijn straks terug te vinden op de website Praten over Gezondheid, een website waarop verschillende gezondheidsproblemen worden besproken. Doel van de Menstruatieverhalen-module: menstruatieproblemen op een laagdrempelige manier bespreekbaar maken, betrouwbare informatie bieden én vrouwen laten ervaren wat bij anderen speelt. ‘Het kan helpen als je thuis de ervaringen van andere vrouwen kunt zien en horen en zo een beeld krijgt van hoe anderen omgaan met klachten en wat je bijvoorbeeld aan veel voorkomende klachten als heftige menstruatiepijn of hevig bloedverlies zou kunnen doen.’

Illustratie

Wat haar het meest is bijgebleven van alle bloedserieuze verhalen? ‘De enorme opluchting die vrouwen ervaren als zij na jarenlang doorlopen met klachten eindelijk een echte diagnose krijgen.’ Dat sluit naadloos aan op de drie belangrijkste adviezen die de geïnterviewden aan anderen zouden willen geven. Wees lief voor jezelf. Trek op tijd aan de bel. Neem menstruatieklachten serieus.

Meer lezen?

De module Menstruatieverhalen wordt op 22 januari 2025 gelanceerd in Eindhoven en is vanaf die dag ook online beschikbaar. Kijk op Praten over Gezondheid, https://www.pratenovergezondheid.nl/menstruatieverhalen


Bronnen & referenties

Zuidema L. Nieuw onderzoek naar menstruatieverhalen. Huisarts Wet 2023;66(5):51. DOI:10.1007/s12445-023-2235-6.

WEB-02259-NLD-1501 Rev. 001

Op zoek naar een gespecialiseerd ziekenhuis in de omgeving?