Vleesboom

Samengevat:
  • Een vleesboom, ook wel myoom, is een goedaardig gezwel in of aan de baarmoeder(wand).
  • Een vleesboom kan voor lichamelijke klachten zorgen als menstruatiepijn, hevig bloedverlies, een onregelmatige menstruatie, buikpijn en druk op de blaas.
  • Vrouwen van Afrikaanse afkomst hebben drie keer zoveel kans op het krijgen van vleesbomen. Andere factoren die van invloed zijn: erfelijkheid, de hormoonspiegel, je leeftijd en een ongezonde levensstijl.
  • Als een vleesboom in de weg gaat zitten, hevige menstruaties veroorzaakt of je vruchtbaarheid beïnvloedt is het een goed idee om een behandeling te overwegen.
  • Enkele behandelingen voor het verwijderen van vleesbomen zijn MyoSure, embolisatie, dilatatie en curettage en baarmoederverwijdering (hysterectomie).
Hevigbloedverlies

Wat is een vleesboom?

Een vleesboom, ook wel myoom, is een gezwel in de baarmoeder. Het groeit in of aan de baarmoeder(wand) en is gelukkig goedaardig (benigne). Een vleesboom ontstaat vanzelf uit spier- en bindweefsel, de reden waarom is nog niet bekend in de medische wereld. Al zijn er wel enkele factoren die meespelen in het ontstaan en de groei van vleesbomen, zie “Hoe ontstaat een vleesboom?”.

Ook al roept de naam ‘vleesboom’ gekke beelden op, het gezwel lijkt in de verste verte niet op een boom. Vaak is een vleesboom juist rond, als een grote knikker. De grootte van een vleesboom kan heel erg verschillen: van een halve centimeter tot 10-15 cm (of nog groter).

Vleesbomen verschillen in grootte en groeisnelheid, maar ook in de plek waar ze zich voordoen. Als vleesbomen in de baarmoeder tot klachten leiden, dan kan een behandeling nodig zijn.

Soorten vleesbomen

Er zijn verschillende soorten vleesbomen. Ze worden ingedeeld in categorieën gebaseerd op de plek waar ze groeien.

Vleesbomen zijn in de volgende categorieën in te delen:

  • Subsereus (type 5, 6, 7): In de buitenwand, onder het baarmoederslijmvlies. Groeit naar buiten. Dit soort vleesbomen heeft doorgaans geen invloed op de menstruatie. Ze kunnen wel druk op organen uitoefenen als ze groot worden.
  • Gesteeld (type 5, 6, 7): Vleesboom op een steeltje, in of buiten de baarmoeder. Het vervelend bij dit type vleesboom is dat ze rond het steeltje kunnen gaan draaien, wat resulteert in vervelende en zelfs ernstige pijnklachten.
  • Submuceus (type 0, 1, 2): Aan de binnenkant van de spierwand van de baarmoeder. Dit type vleesboom kan de baarmoeder ingroeien en op die manier invloed hebben op de grootte en vorm van de baarmoederholte. Dit soort zorgt het vaakst voor hevige menstruaties.
  • Intramuraal (type 1, 2, 3, 4): In het spierweefsel van de baarmoederwand. Dit soort vleesbomen komt het vaakst voor en veroorzaakt hevige menstruaties en pijn/druk in het bekken.
  • Intracavitair (type 0): Bevindt zich in de baarmoederholte en zorgt voor ernstige menstruatieklachten.
  • Cervicaal (type 8): Groeit in de baarmoederhals en is zeer zeldzaam.
  • Intraligamentair (type 8): Tussen de ophangbanden van de baarmoeder naar de bekkenwand.
  • Geboren myoom (type 8): Vleesboom die via de baarmoedermond naar buiten is gedreven, het hangt dan in feite in de vagina.

Symptomen vleesboom

Vleesbomen zorgen bij de meeste vrouwen niet voor symptomen. Dat blijkt wel uit de cijfers: Van de geschatte 1,8 miljoen vrouwen in Nederland die vleesbomen hebben ervaren zo’n 350.000 vrouwen ook echt klachten 7. Een vleesboom wordt bij de klachtenvrije groep vaak per toeval gedurende een ander medisch onderzoek ontdekt.

Vrouwen die wel last krijgen hebben vaak één of meer van de volgende klachten:

Vleesbomen kunnen ook de zwangerschap bemoeilijken en tot complicaties bij de bevalling leiden 67.

Klachten als druk op de blaas, lage rugpijn, obstipatie e.d. worden vaak veroorzaakt omdat de vleesboom groot is en/of op een plek groeit waarbij het gezwel op de organen of zenuwen drukt.
Een hevige menstruatie door een vleesboom komt waarschijnlijk doordat de oppervlakte van het baarmoederslijmvlies groter wordt. Hoe meer baarmoederslijmvlies, hoe meer er ook wordt afgestoten tijdens de ongesteldheid. Dit kan dus het bloedverlies verhogen 5.

Hoe ontstaat een vleesboom?

Waardoor vleesbomen precies ontstaan, is niet exact duidelijk. Er zijn wel enkele factoren bekend waardoor je meer kans hebt op het ontwikkelen van een vleesboom:

Leeftijd en hormonen

Hormonen spelen een rol: hoe hoger het hormoonniveau, hoe sneller vleesbomen groeien. Dit geldt vooral voor het hormoon oestrogeen, omdat een vleesboom afhankelijk is van oestrogeen om te kunnen groeien. Vaak openbaren vleesbomen zich pas op latere leeftijd, vanaf dertig jaar tot aan de menopauze 5. Ze krimpen weer in de menopauze (vanwege de drastische daling van oestrogeen) en/of als je anti-hormonale medicijnen gebruikt.

Erfelijkheid

Vleesbomen zitten vaak in de familie; als je moeder of je zus ook last heeft van een vleesboom, dan is de kans groter dat jij er ook last van hebt 62. Alleen dit is een lastige factor om op af te gaan, aangezien we eerder al vermeldden dat een vleesboom lang niet altijd klachten oplevert. Het kan dus best zo zijn dat je moeder of zus al jaren vleesbomen in de baarmoeder hebben zonder dat ze het zelf weten.

Etniciteit

Mocht je van Afrikaanse afkomst zijn, dan heb je drie keer zoveel kans op vleesbomen dan blanke vrouwen 5. Waarom is nog onduidelijk, maar de uitleg ligt ongetwijfeld bij de genetische verschillen tussen de verschillende rassen. Ook hebben vrouwen van Afrikaanse afkomst vaker last van hevige menstruaties en moeten ze al vroeger in hun leven onder het mes 62.

Overgewicht en hoge bloeddruk

Vrouwen met overgewicht hebben een grotere kans op vleesbomen. Dit geldt ook voor het hebben van een hoge bloeddruk, iets wat vaak hand in hand gaat met (extreem) overgewicht. Daarnaast speelt je dieet ook een rol: het eten van veel rood vlees verhoogt bijvoorbeeld ook het risico op een vleesboom. Over het algemeen lijkt ongezond leven dus een risicofactor voor het ontwikkelen van vleesbomen, echter blijkt roken dan weer een gewoonte die de kans op vleesbomen verkleint 62, 65, 66.

Hoe worden vleesbomen vastgesteld?

Voordat je bij de gynaecoloog terecht komt, moet je vaak eerst langs de huisarts. Bij de huisarts vertel je over je klachten en symptomen en hoe lang je er al last van hebt. Vaak zal de huisarts ervoor kiezen je door te verwijzen naar een gynaecoloog, zodat hij/zij aanvullende onderzoeken kan verrichten. Een gynaecoloog stelt uiteindelijk vast of je een vleesboom hebt of niet.

De gynaecoloog kan bij vleesboom klachten via de volgende onderzoeksmethoden de vleesbomen in de baarmoeder bekijken:

  • Vaginaal toucher: Het klinkt ingewikkeld, maar een vaginaal toucher is niets meer dan de gynaecoloog die met een eendenbek (speculum) de baarmoedermond bekijkt. Tevens voelt de gynaecoloog in de vagina en buik om de baarmoeder en eileiders te controleren.
  • Echografie: Een inwendige echo is de meest gebruikte onderzoeksmethode om vleesbomen vast te stellen. Dit wordt vaak in de eerste helft van de menstruatiecyclus gedaan, omdat bepaalde vleesbomen alleen te zien zijn als het baarmoederslijmvlies op het dunst is 5.
  • Diagnostische hysteroscopie: Met een kijkbuis (hysteroscoop) wordt er dan via de vagina naar de binnenkant van de baarmoeder gekeken met een camera.
  • Hysterosalpingogram (HSG): Hierbij wordt een contrastvloeistof in de baarmoederholte ingebracht, opdat de baarmoeder en eileiders beter zichtbaar worden op de röntgenfoto die daarna volgt.
  • Magnetic Resonance Imaging (MRI): Een MRI wordt vaak pas gebruikt als een echo niet genoeg uitsluitsel kan geven over de grootte en ligging van een vleesboom. Ook wordt een MRI gebruikt als de arts twijfelt of het wel een vleesboom is of mogelijk een andere aandoening, zoals adenomyose of endometriose.

Vleesboom verwijderen

Vleesbomen kunnen gewoon blijven zitten als er geen klachten zijn. Wel wordt er vaak aangeraden om ze eens in de 3-6 maanden door een gynaecoloog te laten controleren, om eventuele groei in de gaten te houden.

Heb je wel klachten van vleesbomen, zoals hevige menstruaties, druk op de blaas of zelfs verminderde vruchtbaarheid 67, dan bestaat er de mogelijkheid om vleesbomen te laten verwijderen. Er zijn meerdere behandelopties mogelijk:

MyoSure

MyoSure is een relatief eenvoudige medische ingreep waarbij vleesbomen aan de baarmoederwand via de vagina worden verwijderd. Tijdens de behandeling brengt de gynaecoloog een hysteroscoop (kijkbuis) via de vagina in, waarmee de binnenkant van de baarmoeder wordt bekeken. Vervolgens wordt een staafje in de baarmoeder ingebracht waarmee kleine stukjes van de vleesbomen worden weggehapt. De behandeling gebeurt meestal poliklinisch. Gemiddeld duurt het 10 minuten om een vleesboom van circa 3 centimeter doorsnede te verwijderen 50.

Het voordeel van deze behandeling is dat alles via de vagina gebeurt, er worden dus geen incisies in de buik of baarmoeder gemaakt. Ook kun je na MyoSure nog zwanger worden, wat bij andere behandelingen niet altijd het geval is.

Embolisatie

Bij embolisatie worden de bloedvaten naar de vleesboom toe dicht gebrand, waardoor de vleesboom uiteindelijk afsterft. Deze behandelmethode wordt vooral toegepast bij vleesbomen die in de baarmoederwand zitten.

Dilatatie en curettage

Bij dilatatie en curettage wordt er met een soort lepeltje of een laser de vleesbomen losgemaakt en verwijderd. Er zijn echter tegenwoordig moderne methoden om vleesbomen weg te halen, waardoor deze behandeloptie zelden nog gebruikt wordt.

Hysterectomie (baarmoederverwijdering)

In extreme gevallen is het soms nodig om de gehele baarmoeder te verwijderen, zeker als de vleesbomen erg groot zijn of als je naast de vleesbomen ook last hebt van endometriose 68. Helaas is een hysterectomie een zware ingreep, waarbij je zeker 6-8 weken herstel nodig hebt. Dit is dus vaak de laatste behandeloptie die overwogen wordt.

NovaSure niet geschikt bij vleesbomen

Soms wordt de vraag gesteld of de NovaSure behandeling ook geschikt is bij vleesbomen. Dit is niet het geval, want de vleesbomen zitten juist in de weg bij het verwijderen van het baarmoederslijmvlies. De vleesbomen zullen dan dus eerst zelf weggehaald moeten worden.

Als je naar de huisarts gaat met de klacht hevige menstruaties, dan kun je je voorbereiden met onze vragenlijst of menstruatiedagboek.

 

Op zoek naar een gespecialiseerd ziekenhuis in de omgeving?