Anne (49) - In de Surinaamse cultuur is het de bedoeling dat je uit de keuken blijft
Anne: “Nadat mijn kinderen waren geboren kreeg ik last. Heftige buikpijnen vooral. Je kunt dan niets verdragen, van niemand; wilt alleen maar met rust gelaten worden. Niet alle werkgevers hebben daarvoor even veel begrip. Op de BSO waar ik eerder werkte, kon men niet geloven dat je er zoveel last van kunt hebben. ‘Kun je geen anticonceptie nemen?’ werd er gevraagd. Pas toen ik een verklaring van de huisarts kreeg, was er een beetje begrip.”
“Inmiddels werk ik in de zorg. Mijn huidige leidinggevende snapt het een stuk beter. Maar over het algemeen vind ik dat hier meer aandacht voor mag zijn. Als je borstvoeding geeft en moet kolven mag je in een speciale kamer gaan zitten. Rondom de overgang is ook van alles en nog wat geregeld. Waarom kan dat dan niet met menstruatieproblemen? Ik vind dit oneerlijk.”
Een pak maandverband per dag
“In Schotland zijn menstruatieproducten tegenwoordig gratis. Dat zou hier ook zo moeten zijn. In elk geval op scholen. Als je hevig menstrueert heb je heel veel producten nodig. Na mijn veertigste is het echt erg geworden. Je voelt het gewoon stromen. Ik gebruik nu soms een pak maandverband per dag. En ik heb ook nog een dochter die ongesteld wordt. Dan gaat het hard hoor.”
“Ik probeer wel op aanbiedingen te letten – het derde pak maandverband gratis en zo. In Rotterdam waar ik woon heb je een pas waarmee je gratis menstruatieproducten kunt krijgen. Maar omdat ik werk, kom ik daar net niet voor in aanmerking. Mijn inkomen is twee euro teveel geloof ik. Waarom moet dit allemaal zo strikt en zo moeilijk?”
Gefeliciteerd omdat je vrouw bent
“Zelf was ik zeventien en een half jaar toen ik voor het eerst ongesteld werd. Best laat. Uiteraard was ik toen nét bij familie aan het logeren. Voorlichting had ik thuis niet echt gehad. Op school had ik er wel wat over geleerd, maar niet veel. In die tijd had je het Rutgershuis waar je terecht kon voor gratis anticonceptie en zo. Dus ik ging daar naartoe. Zo’n eerste menstruatie betekent in de Surinaamse cultuur feest. Je word gefeliciteerd omdat je vanaf dan vrouw bent en krijgt cadeaus. Ik mocht een mooi sieraad uitzoeken. Er werd ook flink gewaarschuwd. Als je seks had zou je meteen zwanger worden. Dat mocht dus absoluut niet.”
Je wordt als onrein gezien
“In de Surinaamse cultuur is menstruatie ook een taboe. In het binnenland van Suriname moeten vrouwen bijvoorbeeld in een speciale hut slapen als ze ongesteld zijn. Mijn vader ging bij de kinderen op de kamer slapen als mijn moeder ongesteld was. Ook in andere culturen speelt dit trouwens. Ik heb een Ghanese vriend gehad. Hem mocht ik echt niet aanraken of zoenen als ik ongesteld was hoor. Je wordt als onrein gezien. Aan het einde nemen vrouwen daarom een ritueel stoombad: boven een kom heet water met Surinaamse kruiden erin – of een druppeltje Dethol – om het laatste bloed weg te wassen.”
Niet alles wordt uitgelegd
“Normaal gesproken mag je niet koken als je ongesteld bent – of zelfs maar in de keuken komen. Dat lukt natuurlijk niet altijd. In Surinaamse restaurantkeukens werken daarom alleen mannen en oudere vrouwen. Thuis lukt dat niet altijd. Mijn moeder was lange tijd een alleenstaande moeder – zij moest wel zelf koken. Maar zij zette dan met een mes een kruis onder de pan – om het eten te zuiveren ofzo. Ik weet het niet precies. In de Surinaamse cultuur wordt niet alles uitgelegd.”
Gerechten smaken zuurder
“In de Surinaamse cultuur hebben we veel culturele feesten. Bijvoorbeeld om moeder aarde te danken met dans en sociaal eten. Sommige vrouwen zeggen het bij zo’n feest niet meer als ze ongesteld zijn en koken dan toch. Ik merk dat altijd, want ik ben daar gevoelig voor. Niet dat ik vies ben van menstruatie. Ik ben zelf een vrouw! Maar als ik iets heb gegeten dat door een menstruerende vrouw is bereid, krijg ik blaasjes in mijn mond. Gerechten smaken in mijn beleving dan ook zuurder en ze bederven eerder.”
Met rust gelaten worden
“Je kunt je menstruatie niet regelen. Het komt wanneer het wil en hoe het wil. Het enige dat mij dan helpt is op een koele vloer liggen met een warme kruik op mijn buik. En met rust gelaten worden. Zelf heb ik er geen probleem mee om mijn rode verhaal te delen. Er is niets om je voor te schamen. Dat probeer ik mijn kinderen – een dochter en een zoon – ook mee te geven. Mijn zoon heeft laatst op school – als enige – een meisje getroost dat door alle anderen werd gepest omdat ze was doorgelekt. Daar ben ik trots op.”
In de overgang
“Twee jaar geleden stopte ik ineens met menstrueren. Ik heb het gehad, dacht ik nog. Ik zit in de overgang. Maar een jaar geleden begon het weer als een malle te stromen. Op mijn verjaardag nota bene. Of ik heimwee zou hebben naar mijn menstruatie? Niet naar het ongesteld zijn zelf natuurlijk. Ik ben dan niet te pruimen – wil alleen maar chocolade eten. Maar het feit dat je dan een andere fase ingaat – dat je dan geen kinderen meer kunt krijgen – dat vind ik wel jammer. Volgend jaar word ik vijftig. Dan moet je loslaten.”
MISC-08519-NLD-NL Rev. 001