Open over de overgang

De overgang is geen zeldzaam verschijnsel. Zo’n 1,6 miljoen Nederlandse vrouwen zitten er momenteel middenin. Niks om je voor te schamen dus. Iedere vrouw maakt de overgang mee. Deze levensfase kan wel 10 tot 12 jaar duren. Zo’n 80% van de vrouwen ervaart overgangsklachten; 1 op de 3 heeft daar zoveel last van dat dit hun dagelijkse leven beïnvloedt. Toch zijn overgangsperikelen – net als menstruatieproblemen – nog altijd een taboe. Met alle gezondheidsrisico’s van dien.

Maak van de overgang geen geheim

Aan veel overgangsklachten is wat te doen. Openheid van zaken is belangrijk om verkeerde diagnoses, onnodig arbeidsverzuim en gezondheidsrisico’s op de langere termijn te voorkomen. Vrouwen hebben na de overgang namelijk een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en botontkalking (osteoporose), door een sterk dalende oestrogeenspiegel.¹

Van pre- tot postmenopauze

 De overgang kun je in fases verdelen. De premenopauze is de periode voor je allerlaatste menstruatie. De menopauze is het moment van de laatste menstruatie. Pas een jaar na de laatste menstruatie weet je zeker dat de menopauze een feit is. Gemiddeld ben je dan 51 jaar. Vanaf dan ben je de rest van je leven in de postmenopauze. Dan is er ook nog de perimenopauze: de fase voorafgaand aan de menopauze, waarin je menstruaties veranderen, tot ongeveer een jaar daarna. De perimenopauze – de fase waarin je de meeste klachten ervaart – duurt gemiddeld 4 tot 6 jaar.¹

Niet in de overgang als je nog menstrueert?

Een slimme meid is op tijd op de overgang voorbereid. Helaas bestaan over de overgang nogal wat misverstanden. Een van die misverstanden is dat je niet in de overgang bent zolang je nog menstrueert. Juist in de premenopauze kun je last hebben van hevige menstruaties waaraan geen einde lijkt te komen. Maar liefst 20% van de vrouwen tussen de 35 en 55 jaar krijgt te maken met hevig menstrueel bloedverlies ofwel menorragie.²

Typische en atypische overgangsklachten

Veranderingen in je menstruatiepatroon zijn, net als de bekende opvliegers en nachtelijk zweten (de zogenaamde vasomotorische klachten), een typisch overgangsprobleem. Daarnaast is er nog een ellenlange lijst met atypische symptomen. Pijn in de spieren en gewrichten, slecht slapen, stemmingswisselingen, concentratiestoornissen, haaruitval, hartkloppingen, gewichtstoename, droge slijmvliezen, vaginale ongemakken en pijn bij het vrijen zijn nog maar het topje van de ijsberg. Ook deze klachten zijn te wijten aan veranderingen in de hormoonhuishouding.

De andere kant van de medaille

Omdat de overgang een levensfase is waarin je nogal wat ballen in de lucht moet houden, denk aan puberende kinderen in huis of kinderen die op kamers gaan, een veeleisende baan en/of mantelzorg voor ouders, liggen foute diagnoses op de loer. Overgangsklachten worden daardoor niet zelden verward met een depressie of burn-out, waardoor je soms naar de verkeerde specialist wordt doorverwezen. Het omgekeerde kan ook gebeuren: ‘oh, het is de overgang – gaat vanzelf over is’ is de andere kant van de medaille.

Hoort erbij?

Net als bij menstruatiestoornissen wordt bij overgangsklachten te makkelijk gedacht dat deze er nu eenmaal bijhoren, bij het vrouw zijn, en dat ze vanzelf overgaan. Voor een deel klopt dat. Meestal verdwijnen overgangsklachten na een paar jaar, als het lichaam gewend is geraakt aan de nieuwe hormoonbalans. Dat neemt niet weg dat je aan veel (a)typische overgangsklachten wel degelijk iets kunt doen. Leefstijlaanpassingen en hormoontherapie kunnen bijvoorbeeld uitkomst bieden.¹

Menstruatieproblemen in de overgang

Heb je last van hevig menstrueel bloedverlies in de premenopauze? Dan zijn verschillende behandelopties mogelijk. Myomen en poliepen die hevige menstruatiebloedingen veroorzaken kunnen bijvoorbeeld met de MyoSure-methode worden verwijderd. Als veranderingen in de hormoonhuishouding de oorzaak van heftige menstruaties zijn, en er geen kinderwens meer is, is de NovaSure-methode misschien een optie.

Deel je verhaal!

Sowieso is het bij menstruatieproblemen altijd verstandig medisch onderzoek naar de oorzaak te laten doen. Aan hevige menstruatiebloedingen en pijn kunnen immers ook andere medische aandoeningen ten grondslag liggen. Blijf niet rondlopen met overgangs- en menstruatieproblemen, maar deel je verhaal. Met elkaar én met de arts. Lees hier hoe je je kunt voorbereiden op een gesprek.

Bronnen:

¹ Bouma J, De Jonge M, De Laat EAT, Eekhof H, Engel HF, Groeneveld FPMJ, et al. NHG-Standaard De overgang (eerste herziening). Huisarts Wet 2012;55(4):168-72.
² Shapley M, Jordan K, Croft PR. An epidemiological survey of symptoms of menstrual loss in the community. The British Journal of General Practice: the journal of the Royal College of General Practitioners, 2004;54(502):359-363.