PMS klachten
Vrouwen met hevig menstrueel bloedverlies hebben vaak ook last van PMS klachten. Uit onderzoek is gebleken dat de NovaSure-behandeling, een behandeloptie voor hevige menstruaties, effectief kan zijn in het verminderen van PMS klachten. Maar voordat we die data induiken, wat is PMS eigenlijk en welke klachten horen erbij?
Wat is PMS?
Het premenstrueel syndroom (PMS) is een ziektebeeld wat zich kenmerkt door emotionele en lichamelijke klachten tijdens de laatste fase van de menstruatiecyclus (de luteale fase). Deze fase begint na de ovulatie en eindigt met de eerste dag van je menstruatie. Daarom heb je last van PMS-klachten vóór je menstruatie en stoppen de klachten als je menstruatie begint (of enkele dagen erna). De week na je menstruatie moet je in principe klachtenvrij zijn 85. PMS-klachten kunnen ruim twee weken duren, afhankelijk van je menstruatiecyclus.
PMS komt voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd (ruwweg tussen de 15 en 45 jaar). Voor de puberteit en na de menopauze komt PMS dus niet voor. Ook bij zwangerschap verdwijnen PMS-klachten vaak als sneeuw voor de zon. 86 Naar schatting heeft ongeveer 5% van alle vrouwen in de vruchtbare leeftijd last van ernstige PMS-klachten. 86
Aangezien je menstruatiecyclus zich elke maand herhaalt, komen de klachten ook weer terug. Door deze steeds terugkerende klachten verstoort het premenstrueel syndroom het normale leefpatroon van vrouwen en resulteert het in meer werkverzuim, hogere medische kosten en een lagere kwaliteit van leven 87.
Van welke symptomen heb je last bij PMS?
Het premenstrueel syndroom bestaat uit zowel lichamelijke als emotionele of psychische klachten. PMS uit zich bij elke vrouw weer anders, maar over het algemeen zijn onderstaande symptomen de norm om de aandoening mee vast te stellen:
Lichamelijke klachten
- Opgezwollen buik;
- Krampen in buik;
- Spierpijn en/of gewrichtspijn;
- Opgezwollen en/of pijnlijke borsten;
- Vermoeidheid;
- Hoofdpijn;
- Misselijkheid;
- Zwelling van armen en benen;
- Gewichtstoename. 85, 86
Emotionele/psychische klachten
- Boosheid, prikkelbaarheid;
- Angst of ongerustheid;
- Veranderingen in eetlust (bijv. eetbuien);
- Veranderingen in libido;
- Verminderde concentratie;
- Depressief gevoel;
- Het gevoel geen controle meer te hebben;
- Stemmingswisselingen;
- Slecht slapen of een toegenomen behoefte aan slaap;
- Gespannen zijn;
- Zichzelf terugtrekken van sociale activiteiten. 85, 86
Als PMS klachten erg extreem en ernstig worden, vooral op psychisch gebied, spreken we van PMDD (premenstruele dysfore stoornis). Door PMDD kun je niet meer normaal functioneren in het dagelijks leven.
Hoe ontstaan PMS klachten?
Helaas worden zowel PMS als PMDD nog slecht begrepen door de wetenschap en medische wereld. Meerdere onderzoeken suggereren dat PMS wordt getriggerd door veranderingen in de hoeveelheid hormonen in je lichaam, specifiek oestrogeen en progesteron. Dit komt door de natuurlijke menstruatiecycli die een vrouw doorloopt gedurende haar leven. Vrouwen met PMS klachten hebben echter geen hogere concentraties van deze hormonen in hun lijf dan vrouwen zonder PMS klachten. Vrouwen met PMS zijn dus waarschijnlijk gevoeliger dan andere vrouwen voor deze hormoonschommelingen 85, 86.
Stemmingswisselingen en een depressief gevoel kunnen mogelijk worden gelinkt aan het effect van de hormonen op neurotransmitters in de hersenen 85. Deze neurotransmitters, zoals serotonine en dopamine, zorgen o.a. voor het geluksgevoel van een mens en reguleren alledaagse behoeften zoals slaap en honger. Als dit ontregeld raakt, kan je logischerwijs last krijgen van slaapgebrek, depressieve buien of prikkelbaarheid.
NovaSure bij PMS-klachten
De NovaSure behandeling is een vorm van endometriumablatie. Dit betekent simpelweg dat het baarmoederslijmvlies (endometrium) verwijderd wordt (ablatie). De ingreep is binnen enkele minuten poliklinisch uit te voeren, er is dus geen ziekenhuisopname nodig.
In 2011 is er onderzoek gedaan naar de veranderingen in PMS-symptomen bij 36 vrouwen met hevig menstrueel bloedverlies die een NovaSure-behandeling hebben ondergaan. Maar liefst 35 van de 36 met NovaSure behandelde vrouwen in deze studie (97%) gaf aan na de ingreep minder last te hebben van PMS-symptomen. Van deze vrouwen had 44% geen bloedverlies meer tijdens de menstruatie. Daarnaast werd onderzocht of de menstruatiepijn verminderde na een NovaSure-behandeling, wat inderdaad zo was 88.
Ook onderzoek uit 2018 onder 189 vrouwen dat NovaSure vergelijkt met Minerva, een andere vorm van endometriumablatie, wijst erop dat PMS klachten kunnen verminderen na NovaSure. Na de NovaSure-behandeling gaf 85% van de vrouwen die voor de ingreep last hadden van PMS aan dat deze klachten ‘gedeeltelijk verbeterd’ of ‘erg verbeterd’ waren. In de Minerva groep was dat slechts 68% 89. Eerder wees onderzoek naar verschillende methoden van endometriumablatie uit 2015 al uit dat met name PMS-klachten als irritatie, depressie, een opgezwollen gevoel en gevoelige borsten kunnen afnemen na een endometriumablatie 90.
Medicatie voor PMS klachten
De NovaSure-behandeling wordt alleen geadviseerd bij vrouwen die kampen met hevig bloedverlies tijdens de menstruatie. Mocht je geen last van hevig bloedverlies hebben, maar wel PMS-klachten ervaren, dan moet je uitwijken naar andere behandelopties.
SSRI’s (antidepressiva)
Vaak worden zogeheten SSRI’s voorgeschreven om PMS-klachten te verminderen. SSRI’s (selectieve serotonine heropname remmers) zijn een vorm van antidepressiva en hebben invloed op de neurotransmitters in je hersenen. Ze worden vooral ingezet om psychische klachten te verminderen, al blijkt uit onderzoek dat ze ook lichte lichamelijke verlichting geven. 85, 86
Anticonceptiepil
Andere medicatie kan bijvoorbeeld ook hormoontherapie zijn, specifiek de anticonceptiepil. De pil onderdrukt de eisprong (ovulatie) en dit helpt bij het handhaven van de hormonale activiteit en schommelingen in het lichaam. Na het stoppen met de pil keren de PMS-klachten terug 85.
Supplementen
Het slikken van supplementen, met name calcium of vitamine D, wordt ook wel eens aangehaald als alternatieve behandelmethode. Voor het gebruik van calcium voor PMS-klachten is genoeg wetenschappelijk bewijs verzameld om een positief effect aan te kunnen tonen, voor vitamine D echter (nog) niet 85.
Er is helaas niet één standaardbehandeling die bij alle vrouwen met PMS effectief is, dus er wordt per geval gekeken wat helpt. Welke behandeling of medicatie geschikt is voor jou kun je samen met de arts overleggen.
