Ongewild urineverlies tijdens de menstruatie

Menstruatie een taboeonderwerp? Voor incontinentie geldt dat misschien nog meer. Maar liefst 1 op de 4 vrouwen boven de 35 jaar krijgt ermee te maken. Bij mannen komt incontinentie aanmerkelijk minder vaak voor (1 op de 8) en beginnen de problemen ook later (1).

De invloed van hormonen

Dat vrouwen vaker last hebben van ongewild urineverlies dan mannen, komt doordat vrouwen kinderen baren. De bekkenbodemspieren kunnen verslappen door een veranderde hormoonhuishouding tijdens de zwangerschap en uiteraard door de bevalling zelf. Ook tijdens de overgang kan ongewild urineverlies ontstaan. De oestrogeenproductie neemt dan af met ruim 80% waardoor onder meer de bekkenbodemspieren minder sterk worden (2).

Doorlekgevaar bij hoesten en lachen

Als de bekkenbodemspieren verslappen, kun je je sluitspieren minder goed aanspannen. Met lekkagegevaar tot gevolg. Dubbel doorlekgevaar als je menstrueert. Als je dan bijvoorbeeld hardloopt, springt, danst, tilt, lacht of hoest, kan het zijn dat je wat urine verliest. Daarom wordt de meest voorkomende vorm van ongewild urineverlies bij vrouwen ook wel inspanningsincontinentie of stressincontinentie genoemd.

Extra problemen rond de menstruatie

Hormoonwisselingen zijn dus van invloed. Mede daardoor hebben sommige vrouwen rond de menstruatie broekplasproblemen: in de eerste dagen van de menstruatie of vlak daarvoor. In die fase van de cyclus is de vrouwelijke hormoonspiegel (het oestrogeengehalte) namelijk het laagst, waardoor de sluitspieren verslappen. Als je maandverband draagt, hoef je dat urineverlies trouwens niet eens te merken.

Extra druk op de blaas

Ook andere factoren spelen een rol. Rond je menstruatie is je buik wat dikker. In de premenstruele fase houd je meestal vocht vast. Door de dikkere laag baarmoederslijmvlies is de baarmoeder iets vergroot. Ook myomen (vleesbomen) en bijvoorbeeld een menstruatiecup of tampon nemen wat ruimte in. Dat alles geeft extra druk op de blaas en/of urinebuis. Dit verklaart meteen waarom je aan het begin van je menstruatie meestal vaker moet plassen.

Altijd dubbele bescherming nodig

Inspanningsincontinentie is vervelend omdat je voordurend beducht moet zijn op lekkages en geurtjes. Het is extra vervelend voor vrouwen die in de premenopauze ook last krijgen van hevig bloedverlies: dit zijn er 1 op de 5 (3). Je kunt dan eigenlijk geen dag zonder de bescherming van incontinentieverband én/of maandverband. Dat kan weer huidirritaties geven.

Veel vrouwen gebruiken maandverband en/of inlegkruisjes bij incontinentieproblemen. Dat lijkt efficiënt, want je hebt deze producten toch al in huis, maar maandverband is hiervoor niet per se geschikt. Omgekeerd kun je incontinentieverband meestal wel gebruiken tijdens de menstruatie, al duurt het soms langer voordat het bloed wordt opgenomen. Als je bloedstolsels verliest en gebaat bent bij maximaal absorptievermogen is incontinentieverband dus niet de beste optie.

Kunnen verzwakte bekkenbodemspieren kwaad?

Helaas is spiertraining geen remedie tegen hevige menstruaties. Daartegen kun je eigenlijk maar een ding doen: een afspraak maken met de huisarts. Te hevig menstrueel bloedverlies ofwel menorragie is een medisch erkende aandoening waarvoor meerdere oplossingen bestaan.

Bronnen:

(1) Teunissen, D., Dekker, J. H., Lagro-Janssen, L. A., Berghmans, L. C., Uijen, J. H., Mientjes, G. H., & Wiersma Tj, D. Z. (2015). NHG-Standaard Incontinentie voor urine bij vrouwen (tweede herziening). Huisarts Wet, 58, 368-75.
(2) Rozenbroek, J., & Teunis, J. (2016). De overgang: het no-nonsense handboek, P. 19. Atlas Contact.
(3) Cooper, J., Gimpelson, R., Laberge, P., Galen, D., Garza-Leal, J. G., Scott, J., . . . Liu, J. (2002). A randomized, multicenter trial of safety and efficacy of the NovaSure system in the treatment of menorrhagia. JOURNAL OF THE AMERICAN ASSOCIATION OF GYNECOLOGIC LAPAROSCOPISTS, 9, 418-428. doi:10.1016/S1074-3804(05)60513-0
(4) https://www.nhg.org/themas/publicaties/richtlijn-prolaps (bezocht op 1-7-2019).
(5) https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-incontinentie-voor-urine-bij-vrouwen#note-31 (bezocht op 1-7-2019).